Η ΠΡΩΤΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ , ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΡΩΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ -ΣΔΙΤ.
Η ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗ
....
Η συζήτηση ξεκίνησε με την ομιλία Χαρά Καφαντάρη, εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ. Ακολούθησαν οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Σοφία Σακοράφα, Ηρώ Διώτη, Ευαγγελία
Αμμανατίδου-Πασχαλίδου, Γεώργιος Πάντζας, Κωνσταντίνος Ζαχαριάς, Αθανάσιος (Νάσος) Αθανασίου. Στη συνέχεια το λόγο πήρε εκ μέρους της Κυβέρνησης ο Αν. Υπουργός ΠΕΚΑ κ. Καλαφάτης και μετά οι εκπρόσωποι των κομμάτων. Ακολουθούν η δευτερομιλία της Χ.Καφαντάρη, της Ευαγγ. Αμμανατίδου, του Υπουργού Στ. Καλαφάτη και του κοιν. εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Κουρουπλή. Η συζήτηση κλείνει με την τριτομιλία του Υπουργού.
Από τα Πρακτικά της Βουλής :
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε. Θα πάρω όλο το χρόνο που μου παραχωρείται.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πριν από μια εβδομάδα η πολιτική ηγεσία της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανακοίνωσε τη λήξη του ανταγωνιστικού διαλόγου στο διεθνή διαγωνισμό για την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου με ΣΔΙΤ, δηλαδή με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού φορέα.
Τώρα μπαίνουμε σε μια νέα φάση υλοποίησης του έργου, στην υποβολή των δεσμευτικών προσφορών από τους μεγαλοεργολάβους επενδυτές.
Δέκα ολόκληρα χρόνια πέρασαν από την έναρξη των διαδικασιών για τη διαχείριση των απορριμμάτων ερήμην των πολιτών, χωρίς ίχνος δημόσιας διαβούλευσης και ενημέρωσης. Και ολοκληρώθηκε ο ανταγωνιστικός διάλογος χωρίς διάλογο -αυτή η αντίφαση πρέπει να αναδειχθεί- με απούσα την κοινωνία, χωρίς καν να ενημερωθούν ή να συμμετέχουν οι αιρετοί εκπρόσωποι των δήμων ή της περιφέρειας. Είναι ένας στυγνός αποκλεισμός στην κατ’ όνομα διαβούλευση που υπήρχε.
Οι πολίτες δεν γνωρίζουν αυτό που τους αφορά άμεσα, ούτε τη μέθοδο, δηλαδή, και τον τρόπο της τελικής διαχείρισης των απορριμμάτων, ούτε τον τρόπο επεξεργασίας και απόθεσης, ούτε ακόμη περισσότερο και κυρίως πόσο θα πληρώσουν, πόσο θα επιβαρυνθούν μέσα από τα δημοτικά τέλη.
Όλα τα στοιχεία, τουλάχιστον κατά τη θεματική Αντιπεριφερειάρχη κ. Νικολάκου, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, θεωρούνται τεχνικά και απόρρητα και συζητιούνται μόνο σε συσκέψεις της ηγεσίας της Περιφέρειας με εκπροσώπους των Υπουργείων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, με στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Task Force του κ. Φούχτελ.
Κι όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι γνωστό και προκύπτει μέσα από έγγραφες απαντήσεις σε ερωτήματά μας, ότι τα στοιχεία που αφορούν τους διαγωνισμούς των περίφημων ΣΔΙΤ κρατούνται απόρρητα. Γιατί;
Πρώτον, γιατί αφανίζουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη βάζουν στη γωνία, τη φιμώνουν, τη μετατρέπουν αποκλειστικά σε ένα εργαλείο εφαρμογής της πολιτικής, σε εισπρακτικό μηχανισμό στην υπηρεσία των επιχειρηματικών συμφερόντων. Εκτοξεύουν τα δημοτικά τέλη και ετοιμάζονται να λεηλατήσουν τα λαϊκά εισοδήματα με τη μέθοδο της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Δεύτερον, κρατούνται απόρρητα, γιατί αποκρύβονται, όπως είπαμε, οι μέθοδοι διαχείρισης, καθώς και η χωροθέτηση. Προβλέπονται και πιθανές περιβαλλοντικές εξαιρέσεις. Όταν για την παραμικρή επενδυτική δραστηριότητα χρειάζεται περιβαλλοντικός σχεδιασμός και μελέτη, τι θα λέγαμε για ένα εργοστάσιο καύσης -γιατί περί αυτών πρόκειται βέβαια- σύμμεικτων απορριμμάτων, με όλες τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, στο υπέδαφος και τελικά στην υγεία των ανθρώπων που κατοικούν εκεί; Τι θα λέγαμε;
Γι’ αυτό κρατούνται απόρρητα, γιατί θα αντιδράσουν ενδεχόμενα οι πολίτες που θα επιβαρυνθούν.
Κρατούνται, επιπλέον, απόρρητα, διότι, όπως αποκαλύπτεται, η προκήρυξη και η διαδικασία του ΣΔΙΤ έχει καταστρατηγήσει την Ευρωπαϊκή Οδηγία 18 του 2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό προκύπτει από την αποδοχή του φακέλου αναφοράς που κατέθεσε ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Χουντής στην Επιτροπή Αναφορών, η οποία με τη σειρά της εκτίμησε ότι ο διαγωνισμός χειραγωγήθηκε. Επιπλέον, η Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι το ζήτημα χρήζει περαιτέρω ερεύνης και γι’ αυτό έρχονται οι Ευρωβουλευτές επιτόπια, για να έχουν άποψη.
Επιπλέον, κρατείται απόρρητη, διότι γνωρίζουν οι Υπουργοί, ο κ. Καλαφάτης που υπέγραψε και ο Υπουργός κ. Χατζηδάκης. Υπέγραψαν, παραδείγματος χάριν, για την περιφέρεια Πελοποννήσου χορήγηση 10 εκατομμυρίων ευρώ χωρίς αιτιολόγηση από ένα σύνολο 58,5 εκατομμυρίων για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων καταστρατηγώντας και το όριο των 50 εκατομμυρίων που προβλέπεται από τους κωδικούς γι’ αυτές τις περιπτώσεις για την περιφέρεια χωρίς να οριοθετούν τις δράσεις αυτής της περιφέρειας.
Κύριοι συνάδελφοι, σήμερα στην Πελοπόννησο είμαστε σε ένα οριακό σημείο, με λειτουργία ανεξέλεγκτων χωματερών. Ο Τύπος λέει ότι είναι είκοσι. Όμως πού πάνε τα σκουπίδια της Πελοποννήσου; Πού πάνε σε όλη την Ελλάδα που υποτίθεται ότι έκλεισαν οι χωματερές; Πού πηγαίνουν και πού διατίθενται;
Να σας πω ότι στις χωματερές σήμερα, είτε αυτόματα είτε μετά από εμπρησμούς, υπάρχουν σωρεία πυρκαγιών. Θα σας θυμίσω το θάψιμο των απορριμμάτων που λέγεται για την Ηλεία αλλά και την επ’ αυτοφόρω σύλληψη του συνεργείου που έθαψε τα σκουπίδια του Δήμου Τρίπολης στη Μεγαλόπολη. Θα σας θυμίσω τους δεματοποιητές, αυτές τις περιφερόμενες φορητές χωματερές, που δημιουργήθηκαν ακριβώς για να μεταφέρουν τα υλικά αυτά σε ένα μελλοντικό εργοστάσιο πάλι καύσης και έχουν επιβαρύνει τα πράγματα σε τέτοιο βαθμό που τουλάχιστον σε μια περίπτωση στην Πελοπόννησο, στα Δίδυμα –αναφέρθηκε και επίκαιρη ερώτηση προηγούμενα- δημιούργησαν μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα και ανεξέλεγκτη χωματερή.
Τέλος, θα ολοκληρώσω με την εμπειρία από το Δήμο Τρίπολης όπου πάνω από δυο μήνες είχαμε σωρούς, λοφίσκους σκουπιδιών και αναγκάστηκε το Υπουργείο να βγάλει ειδική διάταξη με τη δημιουργία νέας μικρής χωματερής -γιατί η μεγάλη χωματερή έκλεισε με δικαστική απόφαση- και μεταφέρονται τα σκουπίδια μας αυτή τη στιγμή εκτός περιφέρειας.
Αυτές οι δημιουργίες καινούργιων χωματερών, η μεταφορά απορριμμάτων, αυτά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα με τις μεγάλες επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων πρέπει να σταματήσουν. Μέχρι στιγμής δεν ακούσαμε στις περιφέρειες ούτε λέξη για την πρόληψη, τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων, για την ανακύκλωση, για την επαναχρησιμοποίηση, την επανάκτηση και τη λειτουργία ΧΥΤΥ. Πουθενά δεν γίνεται συζήτηση, ενώ υπάρχουν οι ανεξέλεγκτες χωματερές, για τη δημιουργία ΧΥΤΥ με ένα σωστό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο με τη δημιουργία κυττάρων υποδοχής. Στη ΧΥΤΑ Παπανικολού –και η Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Κανελλοπούλου το έχει καταγγείλει- χείμαρροι μικροί και μεγαλύτεροι ρέουν στο κοίλο του ΧΥΤΑ. Είναι περιβαλλοντικά εγκλήματα για τα οποία, κύριε Υπουργέ, πρέπει να απαντήσετε.
Ευχαριστώ.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχω την τιμή να ανακοινώσω στο Σώμα ότι τη συνεδρίασή μας παρακολουθούν από τα άνω δυτικά θεωρεία της Βουλής, αφού προηγουμένως ξεναγήθηκαν στην έκθεση της Αίθουσας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» και ενημερώθηκαν για την ιστορία του κτηρίου και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της Βουλής, είκοσι εννιά μαθητές και μαθήτριες και έξι εκπαιδευτικοί από το 1ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων.
Η Βουλή σας καλωσορίζει.
(Χειροκροτήματα από όλες τις πτέρυγες της Βουλής)
Το λόγο έχει ο κ. Αθανάσιος Αθανασίου.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (ΝΑΣΟΣ) ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, είμαι θαυμαστής του μότο της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian»: «Τα σχόλια είναι ελεύθερα αλλά τα γεγονότα είναι ιερά». Και θα ήθελα να αναφερθώ σε γεγονότα και μόνο σε γεγονότα γιατί στην Ελλάδα τα γεγονότα τα κρύβουμε, τα διαστρεβλώνουμε, τα περιφρονούμε.
Θα μιλήσω υπό μορφή ερωτοαποκρίσεων. Αληθεύει, κύριε Υπουργέ, ότι εγκρίθηκε από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η δημιουργία εργοστασίου παραγωγής ενέργειας στο Βόλο με καύση απορριμμάτων τα οποία θα εισάγονται από την Ιταλία με ρυθμό 720.000 τον τόνο; Και τι σημαίνει συγκεκριμένα; Η απάντηση είναι ναι. Θα σας καταθέσω την ειδική μελέτη.
Είναι τρομακτικό να βλέπει κανείς ότι έχουν σκαρίφημα της διαδρομής των σκουπιδιών. Είναι η εταιρεία Eco-Lautus από τη Νάπολη, η οποία δεν είναι μόνο πατρίδα της Σοφίας Λόρεν, αλλά και ορισμένων άλλων «φυντανιών». Θα έρχονται με πλοίο στον Αστακό και από εκεί θα πηγαίνουν στο Θριάσιο και στο Βόλο. Θα το καταθέσω για τα Πρακτικά. Αυτό βρίσκεται στη σελίδα εννέα.
Αληθεύει, κύριε Υπουργέ, ότι ο ιδιοκτήτης αυτής της εταιρείας που προανέφερα είναι ο πρώην Αρχηγός της ΕΥΠ, κ. Αλεξάκης; Η απάντηση είναι ναι και θα σας καταθέσω την επίσημη απόφαση της ΡΑΕ.
Αληθεύει, κύριε Υπουργέ, ότι ο γνωστός όμιλος εταιρειών, με ισχυρή παρουσία και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο ίδιος όμιλος που πρωτοστατεί στην κατασκευή των τεσσάρων εργοστασίων στην Αττική, έλαβε άδεια για την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από καύση απορριμμάτων στο Νομό Θεσσαλονίκης; Η απάντηση είναι ναι, Νομός Θεσσαλονίκης, όχι απλώς Δυτική Μακεδονία. Θα σας καταθέσω την επίσημη άδεια της ΡΑΕ. Μήπως θέλετε να σας διαβάσω και την μετοχική σύνθεση; ΗΛΕΚΤΩΡ 48%, ΤΕΡΝΑ 48%, ΜΕΛ 4%.
Αληθεύει, κύριε Υπουργέ, ότι το κόστος διαχείρισης των τεσσάρων εργοστασίων στην Αττική θα τετραπλασιάσει το αντίστοιχο οικονομικό βάρος για τους πολίτες; Η απάντηση είναι ναι και προκύπτει από μελέτες τις οποίες γνωρίζετε. Ωστόσο, εγώ θα σας τις καταθέσω. Νομίζω και ελπίζω να το αποδείξω ότι έχετε χαρτιά τα οποία δεν τα διαβάζετε προσωπικά.
Αληθεύει ότι η είσπραξη των υπέρογκων αυτών ποσών, των τετραπλάσιων, δηλαδή τα σαράντα ανά τόνο, μπορεί να φτάσουν διακόσια ανά τόνο; Θα γίνεται υποχρεωτικά μέσω λογαριασμών της ΔΕΗ, πράγμα που σημαίνει ένα νέο χαράτσι, υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων; Η απάντηση είναι ναι. Το ψηφίσατε στο μεσοπρόθεσμο.
Αληθεύει ότι οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων της Φυλής είναι δραματικές, εξαιτίας της παράνομης λειτουργίας του εκεί αποτεφρωτήρα νοσοκομειακών αποβλήτων; Είναι για όλη την Ελλάδα. Η απάντηση είναι ναι και θα καταθέσω τη μηνυτήρια αναφορά του Περιφερειακού Συμβούλου Αττικής, κ. Γαλανού στην Εισαγγελέα Περιβάλλοντος, κ. Βίδρα.
Αληθεύει ότι όλα όσα μεθοδεύετε παραβιάζουν κατάφορα την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων; Νομίζω ότι είναι το πιο σημαντικό και θα ήθελα να μου δώσετε μια κάποια προσοχή. Θα ήθελα να βρίσκεται εδώ και ο κ. Υπουργός γιατί ξέρετε έχω μπερδευτεί με τις αρμοδιότητες. Τα λεφτά είναι πολλά, τα έργα είναι μεγάλα από πλευράς κόστους και δεν ξέρω πραγματικά, δεν μπορώ να καταλάβω ποιος είναι ο αρμόδιος. Κατά τη γνώμη μου η απάντηση είναι ναι και θα καταθέσω τι αναφέρει εγγράφως ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, κ. Ποτότσνικ, σε αναφορά που κατέθεσε πάλι ο Περιφερειακός Σύμβουλος, κ. Γαλανός.
Αληθεύει –και αυτό το ξέρω προσωπικά, ως Περιφερειακός Σύμβουλος- ότι ενώ και οι μικρότερης σημασίας περιβαλλοντικές μελέτες περνούν για γνωμοδότηση από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, το Συμβούλιο δεν έχει γνωμοδοτήσει για καμμία από τις δέκα περιβαλλοντικές μελέτες που αφορούν το ΧΥΤΑ Φυλής και ότι της έφεραν για υπογραφή μόνο στον αρμόδιο Υπουργό; Θα σας πω έναν ενδεικτικά και θα το καταθέσω για τα Πρακτικά. Ο κ. Παπακωνσταντίνου. Καμμία περιβαλλοντική μελέτη. Μια υπογραφή ο κ. Παπακωνσταντίνου. Να μία μεγάλη, εντός εισαγωγικών, «επένδυση». Αυτά είναι γεγονότα και λέω ένα απλό ναι, δεν κάνω αξιολογική κρίση.
Θα μιλήσω για λίγο πιο παλιά, για το 1998. Αληθεύει ότι ο «κύριος ΑΛΕΚΤΩΡ», έχοντας ήδη την εκμετάλλευση του βιοαερίου του ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων και του παλαιού ΧΑΔΑ Άνω Λιοσίων, κατόρθωσε να πάρει το δικαίωμα εκμετάλλευσης του βιοαερίου και στο ΧΥΤΑ Φυλής, με προφορική πλειοδοτική δημοπρασία; Ήταν προφορική η δημοπρασία, όμως ήταν πραγματικά τα εκατομμύρια. Τη σύμβαση, την οποία θα σας καταθέσω, την υπέγραψε το 2008 ο κ. Χιωτάκης, Πρόεδρος της ΕΣΔΚΝΑ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Πρέπει να ολοκληρώσετε, κύριε συνάδελφε. Είναι ενδιαφέροντα, αλλά πρέπει να ολοκληρώσετε.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ (ΝΑΣΟΣ) ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: Είναι ο επίλογος.
Και να έρθω σε κάτι στο οποίο αναφέρθηκε και η συνάδελφος, κ. Χαρά Καφαντάρη, στην έκθεση 20.
Αληθεύει ότι η Ευρωπαϊκή νομοθεσία στην ουσία απαγορεύει –και θα έχετε μια έκπληξη την επόμενη εβδομάδα- τη χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ εργοστασίων διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων; Η απάντηση είναι, ναι και προβλέπεται σε αυτή την ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Διότι, τι λέει αυτή η Έκθεση; Θα πρέπει να την ξαναδιαβάσετε, διότι θα ανατραπούν τα σχέδιά σας.
Αυτή η Έκθεση λέει ότι οδεύουμε στην κοινωνία της ολικής ανακύκλωσης, ότι η Ευρώπη ζητεί ως το 2020 να απαγορευθεί η ταφή των απορριμμάτων και να καταργηθεί η επιδότηση για την καύση τους, διότι η καύση λειτουργεί ως αντικίνητρο στην πολιτική της ανακύκλωσης. Η καύση είναι ο θάνατος της ανακύκλωσης. Αυτά ζητεί να γίνουν η Ευρώπη έως το 2020.
Φοβούμαι, όμως, ότι εμείς αντί να πηγαίνουμε στο 2020, πηγαίνουμε στο 1920, εκατό χρόνια πίσω. Πάλι καλά!
Σας ευχαριστώ.
................
Η πρωτομιλία του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ κ. Κουρουπλή:
Όλοι είμαστε μάρτυρες μιας δεινής και οδυνηρής πραγματικότητας που έχει να κάνει με τον τρόπο διαχείρισης των σκουπιδιών. Μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι η χώρα τα τελευταία χρόνια επί της ουσίας ήταν ένας απέραντος σκουπιδότοπος;
Εγώ ειλικρινά θέλω να σας πω ότι περιοδεύοντας στο Νομό μου, στην Αιτωλοακαρνανία, μου περιέγραφαν την εικόνα που παρουσιαζόταν στα ρέματα από τις πεταμένες σακούλες ατάκτως εδώ και εκεί.
Δεν θα σας πω, γιατί τα ξέρετε καλύτερα από εμένα, το τι γινόταν με τις παράνομες χωματερές, για τις οποίες υπήρχαν και πολλά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διερωτάται κανείς: αυτές τις ευθύνες ποιος τις είχε; Δεν τις είχε η πολιτεία;
Σας άκουσα, όμως, με πολλή προσοχή που μεταφέρατε πολύ έξυπνα τις ευθύνες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Να το δεχτώ, αλλά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση οι εκάστοτε κυβερνήσεις μετέφεραν αρμοδιότητες, χωρίς να μεταφέρουν πόρους. Έτσι, λοιπόν, κυριάρχησε όλα αυτά τα χρόνια επί της ουσίας το δόγμα «θάβονται όλα».
Αργότερα έγινε και στους ΧΥΤΑ ένα χονδρό παιχνίδι, διότι σας λέω μόνο ότι στην ιδιαίτερη πατρίδα μου προγραμματίστηκαν και επιχειρήθηκε να κατασκευαστούν τρεις ΧΥΤΑ και στο τέλος αποδεικνυόταν ότι δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν, γιατί δεν είχαν σκουπίδια για να λειτουργήσουν, δεν είχαν τον επαρκή αριθμό σε τόνους σκουπιδιών για να λειτουργήσουν.
Ποιος εξυπηρετήθηκε και μας εγκαλείτε ότι μιλούμε για εργολάβους; Ποιος εξυπηρετήθηκε από τέτοιου είδους δραστηριότητες, επειδή δεν υπήρξε ένας σχεδιασμός, ο οποίος, πραγματικά, να συνδέει την παραγωγή σκουπιδιών με τον καθορισμό του αριθμού των ΧΥΤΑ;
Έτσι, λοιπόν, ερχόμαστε στη νέα σημερινή πραγματικότητα.
Δεν έχει κανένας τη διάθεση, κύριε Υπουργέ, να αντιδικεί με την Κυβέρνηση. Η Αντιπολίτευση –και ειδικά η Αξιωματική Αντιπολίτευση- προσπαθεί με εναλλακτικές προτάσεις να προσεγγίσει αυτού του είδους τα ζητήματα και να δώσει και διέξοδο και απαντήσεις.
Σας άκουσα, λοιπόν, να μιλάτε για διαλογή στην πηγή, για ανακύκλωση, για κομποστοποίηση. Όλες αυτές, όμως, οι περιπτώσεις είναι επιλεκτικές.
Γιατί, λοιπόν, δεν φέρνετε εδώ το Εθνικό Σχέδιο -το οποίο λέτε ότι θα επαναπροσδιορίσετε, αλλά θα το επαναπροσδιορίσετε μετά τους διαγωνισμούς- τώρα, να καθίσουμε κάτω, να το συζητήσουμε, να δούμε πώς μπορούμε πραγματικά να το οργανώσουμε, να εξαντλήσουμε τους πόρους τους διαθέσιμους, ώστε πραγματικά να προστατεύσουμε πρωτίστως το περιβάλλον, σε μία χώρα που προσδοκά τα επόμενα χρόνια να ζήσει από το φυσικό περιβάλλον της; Μέσα από το φυσικό περιβάλλον αυτής της χώρας και την αισθητική του, την οποία κακοποιούμε, μπορεί να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο η βαριά βιομηχανία της χώρας, που είναι ο τουρισμός.
Ένα άλλο ζήτημα, το οποίο, πραγματικά, έχει να κάνει με το μέλλον της χώρας, είναι η ποιότητα του νερού της. Έλεγε κάποτε ένας παλιός πολιτικός ότι η Ελλάδα μπορεί να ζήσει τα επόμενα διακόσια χρόνια από το νερό, την ποιότητα του νερού της. Δεν βλέπω, όμως, να το προστατεύουμε με όλες αυτές τις επιλογές που προωθούμε κάθε φορά.
Ας καθίσουμε, λοιπόν, κάτω να δούμε πώς μπορούμε να προωθήσουμε τέτοιου είδους πολιτικές, οι οποίες πραγματικά θα συμβάλλουν και στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και δεν θα φορτώσουν, στο όνομα της εξυπηρέτησης ιδιωτικών κερδών, όλο αυτό το κόστος στον πολίτη.
Δεν άκουσα να μας πείτε περίπου –πείτε μας περίπου- ποιο θα είναι το κόστος εάν αντικατασταθεί η πολιτική του δόγματος –ας μου επιτραπεί η έκφραση- «όλα τα θάβουμε», με την πολιτική «όλα τα καίμε». Φοβούμαι ότι προς τα εκεί πάει η υπόθεση. Δεν το λέτε, αλλά προς τα εκεί πάει, όταν ξέρουμε πολύ καλά ότι, εάν προωθηθεί ένα οργανωμένο, συντεταγμένο, επεξεργασμένο πρόγραμμα, το οποίο θα ενημερώνει τον πολίτη, μέσα από την κοινωνική διαφήμιση, εάν θέλετε, που υποχρεούνται να προβάλλουν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ώστε να προχωρήσουμε στη διαλογή στην πηγή, στην κομποστοποίηση, στην ανακύκλωση, μόνο το 25% των απορριμμάτων, όπως λένε οι πλέον ειδικοί και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, θα φτάσει σε τελική επεξεργασία.
Αντί, λοιπόν, να προχωρήσουμε σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, προσπαθούμε να βρούμε λύσεις, τις οποίες φοβούμαι ότι τις υπαγορεύουν συγκεκριμένα συμφέροντα. Λέγεται, κύριε Υπουργέ, ότι τα λεφτά είναι πάρα πολλά. Λένε ότι πάνω από 1.000.000.000 ευρώ μπορεί να είναι τα κέρδη από την παραγωγή ρεύματος που θα πωλούν οι ιδιώτες -γιατί, επί της ουσίας, για ιδιωτικοποίηση πλέον μιλούμε-, από τις επιδοτήσεις και από την επιβάρυνση που θα έχει ο πολίτης.
Οφείλουμε να πούμε στην ελληνική κοινωνία και να το πείτε και εσείς ότι λόγω του Μνημονίου και ιδιαίτερα από τις περιγραφές που υπάρχουν στο Μεσοπρόθεσμο ο πολίτης θα επιβαρυνθεί με το κόστος αυτής της υπόθεσης. Οφείλουμε, λοιπόν, να πούμε ότι το κόστος από τα 45 ευρώ θα φτάσει στα 150 ο τόνος και ίσως πάει και στα 200 ευρώ. Αυτά δεν θα τα πληρώνει ούτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση ούτε η Κεντρική Διοίκηση. Θα τα πληρώνει ο πολίτης, όπως πολύ καλά επισημάνθηκε, μέσω ενός νέου χαρατσιού, το οποίο θα θεσπιστεί διά της ΔΕΗ. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα, την οποία οφείλουμε να πούμε στην κοινωνία.
Αν λοιπόν είναι αληθές αυτό που ισχυριστήκατε από του Βήματος της Βουλής -και σας άκουσα με πολλή προσοχή- ότι πράγματι πιστεύετε στη διαδικασία που πρέπει να προηγηθεί, όπως προανέφερα είμαστε και εμείς πρόθυμοι να προσχωρήσουμε σε μια τέτοια συζήτηση, αλλά να γίνει ένας πραγματικός διάλογος, διότι μιλήσατε για ανταγωνιστικό διάλογο και Βουλευτής της περιοχής Πελοποννήσου τόνισε ότι έγινε ο περίφημος ανταγωνιστικός διάλογος χωρίς να γίνει διάλογος.
Βλέπουμε ότι προωθείται ένα ολόκληρο πρόγραμμα και μας εγκαλείτε ότι σας λέμε πως υποκρύπτονται περιρρέοντα συμφέροντα. Εγώ να δεχθώ ότι μπορεί να είμαστε υπερβολικοί. Ελάτε λοιπόν και διασκεδάστε αυτή την ανησυχία μας, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν συμφέροντα, ώστε μέσα από μια τέτοια διαδικασία να βρούμε τον κοινό τόπο και τον πραγματικό τρόπο που θα εξυπηρετεί και το περιβάλλον, θα δημιουργεί θέσεις εργασίας και θα προωθεί την καλύτερη λύση σ’ αυτό το πολύ μεγάλο ζήτημα, στο οποίο υποκρύπτονται πάρα πολύ μεγάλα συμφέροντα. Λένε ότι τα σκουπίδια είναι ο νέος θησαυρός.
Η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού σε αυτή την πολύ δύσκολη συγκυρία ζει μαρτυρικές στιγμές. Φτάσαμε να έχουμε πλέον μία κοινωνία ζωντανών -νεκρών. Περί αυτού πρόκειται. Πρέπει να μπορέσουμε να τους δώσουμε μια προοπτική, ότι δηλαδή σε αυτόν τον τομέα τουλάχιστον γίνεται ένας παραγωγικός και δημιουργικός διάλογος, που μπορεί να δώσει ουσιαστική προοπτική η οποία θα προστατεύει και το περιβάλλον και την κοινωνία και θα δίνει μία ελπίδα τουλάχιστον εναλλακτικής πρότασης σε σχέση με αυτά που γίνονταν μέχρι σήμερα.
Σας ευχαριστώ.
.................
Οι απαντήσεις (;) του Αν. Υπουργού ΠΕΚΑ:
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Το λόγο έχει ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Σταύρος Καλαφάτης.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Ευχαριστώ, πολύ κυρία Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αναγνωρίζω ότι το σημερινό θέμα της συζήτησης αποτελεί για κάποιους από τους συναδέλφους ευεπίφορο έδαφος για συνθηματολογία, για μία τοποθέτηση που αφορά καταγγελίες με βαρύγδουπες και μεγαλόστομες εκφράσεις. Άκουσα δεκάδες χαρακτηρισμούς, κατά τη συντριπτική τους πλειοψηφία όμως, ανυποστήρικτοι και ατεκμηρίωτοι.
Επιτρέψτε μου να αντιπαρέλθω τους χαρακτηρισμούς και τη μεγάλη πλειονότητα από αυτά που άκουσα, για διαπλοκές, μεγαλοσυμφέροντα, τοξικές βόμβες, διασπορά καρκίνου και να πάω στην ουσία του ζητήματος. Γιατί ακριβώς σήμερα συζητάμε ένα ζήτημα που ταλανίζει επί δεκαετίες την ελληνική κοινωνία και θα ήθελα να αξιοποιήσω πραγματικά αυτή την πρώτης τάξης ευκαιρία ώστε, από την πλευρά μου τουλάχιστον ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, και να τοποθετηθώ στα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν αυτό το κομβικής και κεφαλαιώδους σημασίας θέμα και από την άλλη βεβαίως να συνεισφέρω.
Διότι, αυτή είναι η πρόθεση της πολιτείας και της Κυβέρνησης, όχι να συνθηματολογήσει, ούτε να κερδίσει εντυπώσεις και ούτε να παίξει με την επικοινωνία, αλλά να έρθει κοντά στην κοινωνία. Και αυτό το κάνουμε με συγκεκριμένες πολιτικές και με συγκεκριμένες τεκμηριωμένες απαντήσεις που φιλοδοξώ να σας δώσω στα επόμενα λεπτά της τοποθέτησής μου.
Είναι γεγονός ότι η διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα μας δεν έχει φτάσει ακόμα στα επιθυμητά επίπεδα. Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει ακόμα να εξαλείψει την ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων και αντιμετωπίζει εξαιτίας αυτού κίνδυνο σοβαρών κυρώσεων. Ακόμα δεν θεωρείται δεδομένο να έχει πρόσβαση στο κατάλληλο σύστημα διαχείρισης ο κάθε πολίτης και ο κάθε παραγωγός αποβλήτων που φέρει την ευθύνη των αποβλήτων του.
Μέχρι τώρα η χώρα δεν προχώρησε όπως έπρεπε στην πρόληψη και τη μείωση της παραγωγής των αποβλήτων και συνεπώς ούτε στην αξιοποίηση των πόρων του που τα απόβλητα αντιπροσωπεύουν. Περιορίζονται έτσι τα οικονομικά οφέλη από την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς και οι ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης υγιούς επιχειρηματικότητας.
Έχουμε, λοιπόν, σημαντικό περιθώριο βελτίωσης μέσω των σχεδιασμών και της προώθησης βιώσιμων πρακτικών και μεθόδων διαχείρισης δεδομένου ότι η Ελλάδα βασίζεται σε κυρίαρχο βαθμό στην υγειονομική ταφή. Πρέπει να προχωρήσουμε συστηματικά, προσεκτικά και με επιμονή, χτίζοντας πάνω σε ό,τι έχουμε πετύχει μέχρι σήμερα, συμπληρώνοντας, βελτιώνοντας αλλά και διορθώνοντας όπου χρειάζεται.
Για να αποκτήσουμε, λοιπόν, συναντίληψη της κατεύθυνσης στην οποία κινούμαστε, θα ήθελα να δώσω κάποιες βασικές διευκρινίσεις που αφορούν τις αρμοδιότητες τους σχεδιασμούς και τους τρόπους υλοποίησης των έργων και δράσεων διαχείρισης αστικών αποβλήτων, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν στην προώθηση του διαλόγου.
(AR)
(SM)
Πρώτον, οι κύριες νομοθετικές κατευθύνσεις και το θεσμικό πλαίσιο στον τομέα του περιβάλλοντος και στη χώρα μας διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό με βάση την ευρωπαϊκή πολιτική. Με αφετηρία τις κοινοτικές πολιτικές για το περιβάλλον, η περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ελλάδα έχει βελτιωθεί αισθητά σε σχέση με παλαιότερα. Η ενσωμάτωση των οδηγιών στο εθνικό δίκαιο πρέπει να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για ουσιαστικό εκσυγχρονισμό του συστήματος περιβαλλοντικής διοίκησης και διαχείρισης και αυτό παραμένει το μεγάλο στοίχημα.
Η εφαρμογή της Οδηγίας 2008/98 που ενσωματώθηκε πριν ένα χρόνο με το ν.4042/2012 αποτελεί μια τέτοια ευκαιρία. Το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο προβλέπουν ως θεμελιώδη αρχή ότι πρώτον, η ευθύνη της διαχείρισης των αποβλήτων είναι του παραγωγού και κατόχου του αποβλήτου -δηλαδή κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου του οποίου οι δραστηριότητες παράγουν απόβλητα ή στην κατοχή του οποίου βρίσκονται τα απόβλητα- και δεύτερον, ότι ο ρυπαίνων πληρώνει.
Δεύτερον, η διαχείριση των αστικών αποβλήτων στο εθνικό δίκαιο αποτελεί ευθύνη και αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τον ν.3852/2010 και ν.4071/2012 η αρμοδιότητα συλλογής και μεταφοράς, δηλαδή αποκομιδής, ανήκει στους δήμους ενώ η αρμοδιότητα μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσης ανήκει στους φορείς διαχείρισης στερεών αποβλήτων, στους ΦοΔιΣΑ. Οι ΦοΔιΣΑ συγκροτούνται ως σύνδεσμοι ή ανώνυμες εταιρείες των δήμων σε κλίμακα περιφέρειας. Μόνο στην Αττική ο σύνδεσμος είναι διαβαθμιδικός, δηλαδή συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο και η περιφέρεια. Οι φορείς αυτοί, δηλαδή η Τοπική Αυτοδιοίκηση, είναι πλέον αρμόδιοι για την εκπόνηση των περιφερειακών σχεδιασμών διαχείρισης αποβλήτων, που αποτελούν τα εξειδικευμένα επιχειρησιακά σχέδια διαχείρισης για τα απόβλητα κάθε περιφέρειας προς υλοποίηση των στόχων και κατευθύνσεων της νομοθεσίας και του εθνικού σχεδιασμού.
Η κεντρική διοίκηση χαράσσει την εθνική πολιτική διαχείρισης αποβλήτων, νομοθετεί, εκπονεί τα εθνικά σχέδια πρόληψης και σχέδια διαχείρισης με τη μορφή στρατηγικού και επιτελικού σχεδιασμού. Ακόμη, γνωμοδοτεί για τους περιφερειακούς σχεδιασμούς, εκδίδει περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων της ανάλογης κατηγορίας και χρηματοδοτεί έργα, προγράμματα και δράσεις διαχείρισης αστικών αποβλήτων, που σχεδιάζουν, προτείνουν και υλοποιούν οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τέλος, ελέγχει την ορθή τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά την υλοποίηση και λειτουργία των έργων.
Συνεπώς, η διαχείριση των αστικών αποβλήτων αποτελεί κατ’ εξοχήν πεδίο ευθύνης και δραστηριοποίησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία και εισπράττει από τους πολίτες ανταποδοτικά τέλη για τις υπηρεσίες διαχείρισης που παρέχει. Ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων είναι άλλωστε συνταγματικά κατοχυρωμένος και προφανώς δεν συναρτάται από τον τρόπο υλοποίησης και λειτουργίας των επί μέρους εγκαταστάσεων και δράσεων που προβλέπονται στους οικείους περιφερειακούς σχεδιασμούς. Είτε πρόκειται για πρόγραμμα διαλογής στην πηγή είτε για δημοτική κομποστοποίηση είτε για πράσινο σημείο είτε για κεντρική μονάδα επεξεργασίας, φορέας σχεδιασμού, υλοποίησης και λειτουργίας παραμένει ο κατά περίπτωση αρμόδιος δημόσιος φορέας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αυτό παραμένει ως θεμελιώδης αρχή.
Πρώτο σημείο, λοιπόν, είναι ότι για να διαμορφωθεί και να υλοποιηθεί ένα αποτελεσματικό σχέδιο δράσης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, πρέπει να συνεκτιμώνται, μεταξύ άλλων, οι περιβαλλοντικοί στόχοι που συνδέονται με απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα.
Η νέα κατεύθυνση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής σχετίζεται με τις εισροές πόρων, πρώτες ύλες, ενέργεια κ.λπ., στην οικονομία στις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις και τις στρατηγικές για την αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο οι δυνατότητες που δίνονται από τα οικονομικά εργαλεία και κίνητρα, όπως πράσινοι φόροι, τέλη, στοχευμένες επιδοτήσεις και εμπορεύσιμες άδειες, για την επίτευξη στόχων περιβαλλοντικής πολιτικής, επιπλέον των παραδοσιακών ρυθμίσεων.
Η Οδηγία Πλαίσιο 2008/98 για τα απόβλητα διευκρινίζει πολλές έννοιες, εισάγει νέες αρχές στα θέματα σχεδιασμού και διαχείρισης των αποβλήτων, διατηρώντας, όμως, ταυτόχρονα προηγούμενες βασικές υποχρεώσεις.
Όσον αφορά τις βασικές κατευθύνσεις της Οδηγίας Πλαίσιο του 2008 και του ν.4042/2012, θα σας αναφέρω κάποιες για την οικονομία του χρόνου: Το πεδίο της εφαρμογής συμπεριλαμβάνει το σύνολο των ρευμάτων αποβλήτων, δηλαδή αστικά κ.λπ. μη επικίνδυνα καθώς και επικίνδυνα απόβλητα και απόβλητα έλαια για τα οποία ίσχυαν επιμέρους οδηγίες που καταργήθηκαν.
(CB)
(2AR)
Ο παραγωγός και ο κάτοχος των αποβλήτων θα πρέπει να διαχειρίζονται τα απόβλητα κατά τρόπο που να εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας με εφαρμογή της κατευθυντήριας αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Απαιτείται η κατάρτιση και εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων μετά από ευρεία διαβούλευση. Τα σχέδια καλύπτουν μόνα τους ή συνδυασμένα το σύνολο των ρευμάτων αποβλήτων σε όλη τη γεωγραφική επικράτεια της χώρας.
Έως το 2015 -γιατί τίθενται και συγκεκριμένοι και ποσοτικοί στόχοι- καθιερώνεται χωριστή συλλογή τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί. Λαμβάνονται μέτρα για να εξασφαλιστεί η επίτευξη ως το 2020 αύξησης της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση αποβλήτων. Τα ποσοστά για το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά ανέρχονται κατ’ ελάχιστο στο 50% του συνολικού βάρους. Επίσης, αναφέρεται και μία σειρά άλλα τέτοια ζητήματα.
Ταυτόχρονα, όμως η Οδηγία 2008 αναφέρει ρητά και στο άρθρο 16: Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να δημιουργήσουν ολοκληρωμένο και κατάλληλο δίκτυο εγκαταστάσεως διάθεσης αποβλήτων και εγκαταστάσεων για την ανάπτυξη και την ανάκτηση σύμμεικτων αστικών αποβλήτων, τα οποία συλλέγονται από νοικοκυριά λαμβάνοντας υπόψη τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές.
Επίσης, στο άρθρο 28, παράγραφος 5 αναφέρεται ότι τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων είναι σύμφωνα προς τις απαιτήσεις σχεδιασμού περί αποβλήτων, που ορίζονται στο άρθρο 14 της Οδηγίας 9462 για τις συσκευασίες, και προς τη στρατηγική για την υλοποίηση της μείωσης των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων τα οποία προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής, που αναφέρεται στο άρθρο 5 της Οδηγίας 99/31.
Επομένως, η ίδια Οδηγία-πλαίσιο δεν αναιρεί ή ακυρώνει, αντιθέτως απαιτεί την τήρηση βασικών υποχρεώσεων από ισχύουσες ειδικότερες οδηγίες για τα απόβλητα, που σε μεγάλο βαθμό έχουν προσδιορίσει τη στοχοθεσία του ισχύοντος εθνικού σχεδιασμού μη επικίνδυνων αποβλήτων και των ΠΕΣΔΑ. Τέτοιες υποχρεώσεις είναι η υποχρέωση εκτροπής-περιορισμού βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από την ταφή και η επίτευξη στόχων της ανακύκλωσης συσκευασιών και άλλων ειδικών ρευμάτων.
Δεύτερο σημείο που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι η ορθολογική αντιμετώπιση της διαχείρισης απορριμμάτων δεν έγκειται στη μοναδικότητα μίας ορθής λύσης, παραδείγματος χάριν, μόνο η ανακύκλωση ή μόνο η ανάκτηση ενέργειας, αλλά στην συμπληρωματικότητα των δράσεων με γνώμονα βέβαια πάντα την αειφορική διαχείριση των πόρων.
Ο προγραμματισμός του ΥΠΕΚΑ για την επίτευξη των βασικών στόχων της Οδηγίας 2008/98 έχει ξεκινήσει και ενδεικτικά αναφέρω: Η εκπόνηση του νέου Εθνικού Σχεδίου Αποβλήτων με βάση τις κατευθύνσεις της Οδηγίας 2008/98 βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2013. Επίσης, ξεκίνησε και η σύνταξη του Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων με στόχο την ολοκλήρωσή της εντός του 2013.
Παράλληλα, ενόψει και του σχεδιασμού της νέας προγραμματικής περιόδου έχει ζητηθεί η αξιολόγηση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων προκειμένου να προωθηθεί η προσαρμογή τους σύμφωνα με την Οδηγία-πλαίσιο 2008/98. Η αξιολόγηση και επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδιασμών αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία, κατά την άποψή μου, για να επανεξετασθούν θέματα, όπως παραδείγματος χάριν το συνολικό κόστος των υπηρεσιών διαχείρισης των απορριμμάτων σε σχέση με τα εφαρμοζόμενα τέλη, παράμετρος κρισιμότατη για τη βιωσιμότητα οποιουδήποτε συστήματος διαχείρισης.
Τα αναθεωρημένα σχέδια θα πρέπει να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εκτίμηση των αναγκών για νέα προγράμματα συλλογής, την ολοκληρωμένη κοστολόγηση των υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων, τον σχεδιασμό πρόσθετων υποδομών και προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και τις σχετικώς απαιτούμενες επενδύσεις.
Για την επίτευξη των στόχων της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων έχουμε ήδη εκπονήσει και διανείμει Οδηγό Διαχείρισης και προχωρούμε σε έκδοση πρόσκλησης από το ΕΠΕΡΑ για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων διαλογής στην πηγή και εγκαταστάσεων κομποστοποίησης με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2015.
Έχουμε ήδη συμφωνήσει με την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης για την επέκταση της εφαρμογής της χωριστής συλλογής του γυαλιού και τη στοχευμένη επέκταση της ανακύκλωσης συσκευασιών, ειδικότερα στις περιοχές που σήμερα διατηρούν ενεργούς ΧΑΔΑ.
Έχουμε αναπτύξει στενή συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου, αντλώντας από καλές πρακτικές κρατών μελών και την τεχνογνωσία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος σε θέματα στα οποία εμείς υστερούμε, όπως η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων, η χρήση οικονομικών εργαλείων κ.λπ., να κερδίσουμε λίγο από τον χαμένο χρόνο.
(AB)
(CB)
Στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουμε τις παθογένειες του παρελθόντος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, παράλληλα όμως, με προοπτική και έμφαση στο μέλλον που αντιπροσωπεύει η ολοκληρωμένη διαχείριση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως οι ΧΑΔΑ και η προβληματική λειτουργία παλαιών ΧΥΤΑ είναι ζήτημα αναμφισβήτητα πρώτης προτεραιότητας, τόσο για λόγους περιορισμού και αποφυγής κυρώσεων, αλλά κυρίως γιατί είναι σαφές ότι η παύση της παραβατικής συμπεριφοράς στη διάθεση των απορριμμάτων απελευθερώνει οικονομικούς πόρους και δυνάμεις. Πρέπει πάση θυσία να κερδίσουμε το στοίχημα της κοινωνικής συναίνεσης και υποστήριξης. Και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με ενημέρωση, διαβούλευση και δημιουργία καλών πρακτικών.
Πιστεύω πως οι εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων που έχουν δρομολογηθεί μέσω ΣΔΙΤ θα αποτελέσουν βάση για καλές πρακτικές, σε συνδυασμό με αποτελεσματικά και εύχρηστα συστήματα ανακύκλωσης στην πηγή ή δίκτυα επαναχρησιμοποίησης. Η τεχνική ανάλυση της διαδικασίας υλοποίησης των έργων διαχείρισης απορριμμάτων μέσω Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα ανήκει στο μεγαλύτερο βαθμό βεβαίως, όπως αντιλαμβάνεστε, στο αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης. Εκ μέρους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και ως τακτικό μέλος της Διυπουργικής Επιτροπής ΣΔΙΤ, θέλω να σας μεταφέρω τους λόγους για τους οποίους στηρίζουμε τη δρομολόγηση των περιβαλλοντικών αυτών υποδομών στην παρούσα φάση με τη διαδικασία αυτή, εγκρίνοντας τις σχετικές προτάσεις των αρμόδιων φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Κατ’ αρχάς, αποδεικνύεται στην πράξη ότι επιτέλους προχωρούν στην πράξη στη χώρα μας έργα αναπτυξιακά για την προστασία του περιβάλλοντος, σχεδιασμένα ώστε να εξυπηρετούν το συμφέρον του πολίτη. Όλα τα έργα ΣΔΙΤ στη διαχείριση απορριμμάτων έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τους περιφερειακούς σχεδιασμούς και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα ενός συνολικού περιφερειακού σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων. Με τον τρόπο αυτό οι δυναμικότητες των εγκαταστάσεων έχουν καθοριστεί σε συνάρτηση με τους στόχους εκτροπής βιοαποδομήσιμων από την ταφή και τους στόχους ανακύκλωσης συσκευασιών με διαλογή στην πηγή.
Επίσης, έχουν ληφθεί υπόψη οι παράγοντες και οι δράσεις που οδηγούν στον περιορισμό της παραγωγής σύμμεικτων απορριμμάτων, όπως η προώθηση προγραμμάτων διαλογής στην πηγή βιοαποβλήτων και η ενίσχυση της ανακύκλωσης στην πηγή. Το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο των ΣΔΙΤ κατοχυρώνει τον ισχυρό ρόλο του δημοσίου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Στις Συμβάσεις Σύμπραξης, το δημόσιο διατηρεί ισχυρότατο εποπτικό και ρυθμιστικό ρόλο, με μέριμνα τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και της κοινωνικής διάστασης του κάθε έργου. Δεν χαρίζεται τίποτα στον ιδιώτη, ο οποίος δεσμεύεται από αυστηρούς συμβατικούς όρους, σύμφωνα με τους οποίους αναλαμβάνει μακροχρόνια και ενοποιημένη ευθύνη για τη μελέτη και κατασκευή του έργου, καθώς και τη λειτουργία, συντήρηση και την τεχνική του διαχείριση.
Η αμοιβή του αναδόχου είναι συνδεδεμένη με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και αποπληρώνεται στη βάση λεπτομερούς μηχανισμού πληρωμών με τον οποίο αξιολογείται η ποιότητα του έργου και των προσφερόμενων υπηρεσιών καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών συνεπάγεται μείωση της πληρωμής. Διασφαλίζεται, λοιπόν, ισχυρό κίνητρο για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση ενός άρτιου τεχνικά -και παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου- έργου.
Η διαδικασία που έχει επιλεγεί για τη δημοπράτηση των έργων είναι αυτή του ανταγωνιστικού διαλόγου. Σύμφωνα με την Οδηγία 2004/18, όπως έχει ενσωματωθεί και στο εθνικό μας δίκαιο, η αναθέτουσα αρχή μπορεί κατά την πρώτη φάση της διαδικασίας να προεπιλέξει κατ’ ελάχιστον τρεις υποψηφίους. Η πρακτική που προτείνεται από την Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ και που εφαρμόζεται μέχρι τώρα από τις αναθέτουσες αρχές είναι να προεπιλέγεται διπλάσιος αριθμός υποψηφίων, δηλαδή να προεπιλέγονται έξι, εφόσον υπάρχει ικανός αριθμός κατάλληλων υποψηφίων, προκειμένου να εξασφαλίζεται ικανοποιητικός βαθμός ανταγωνισμού.
(Στο σημείο αυτή την Προεδρική Έδρα καταλαμβάνει ο Α’ Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΡΑΓΑΚΗΣ)
Οι τεχνικές και χρηματοοικονομικές πτυχές των έργων είναι αντικείμενο του ανταγωνιστικού διαλόγου. Στόχος του διαλόγου είναι να ληφθούν υπόψη οι σκέψεις και οι απόψεις της αγοράς.
(AS)
AB
Με τον τρόπο αυτό, το δημόσιο είναι σε θέση να διαμορφώσει τους τελικούς όρους των διαγωνισμών με γνώμονα την επίτευξη του βέλτιστου περιβαλλοντικού αποτελέσματος, το οποίο θα είναι χρηματοδοτήσιμο από την αγορά με τη μικρότερη επιβάρυνση για τον πολίτη.
Συνηθισμένη πρακτική σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να αποκλείονται διαγωνιζόμενοι και κατά το στάδιο του ανταγωνιστικού διαλόγου με αποτέλεσμα, τελικά, μικρότερος αριθμός υποψηφίων να συμμετέχει στην τελευταία φάση της υποβολής των δεσμευτικών προσφορών.
Στους διαγωνισμούς που εξελίσσονται στην Ελλάδα όλοι οι προεπιλεγέντες υποψήφιοι καλούνται να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές, εντείνοντας τον ανταγωνισμό κατά την κρίσιμη αυτή φάση του διαγωνισμού.
Ο ανταγωνιστικός διάλογος δεν έχει στόχο τον αποκλεισμό των υποψηφίων, αλλά τη συμμετοχή τους με ιδέες και τη διερεύνηση των νομικών, χρηματοοικονομικών και τεχνικών παραμέτρων των έργων, ώστε τελικά η αναθέτουσα αρχή –δηλαδή, η τοπική αυτοδιοίκηση- να διαμορφώνει τα τελικά τεύχη του διαγωνισμού.
Το τέλος χρήσης ανά τόνο απορριμμάτων καθορίζεται από την τελική φάση του διαγωνισμού και είναι το βασικότερο κριτήριο επιλογής του αναδόχου. Επιπλέον, ο ανάδοχος θα έχει απομειώσεις στην αμοιβή του, εάν δεν επιτυγχάνει το σύνολο των περιβαλλοντικών και άλλων στόχων που προβλέπονται στη σύμβαση.
Ο ανάδοχος αποπληρώνεται στη βάση λεπτομερούς μηχανισμού πληρωμών με τον οποίο αξιολογείται η ποιότητα του έργου και των προσφερόμενων υπηρεσιών καθ’ όλη τη διάρκεια της συμβάσεως.
Χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών συνεπάγεται μείωση της πληρωμής. Επομένως, διασφαλίζεται ισχυρό κίνητρο για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση ενός τεχνικά άρτιου έργου, όπως είπα προηγουμένως.
Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι απολύτως ενήμερες για τη διαδικασία και υποστηρίζουν την επιτάχυνση των διαγωνισμών των έργων ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων, προκειμένου να δοθεί μόνιμη λύση στο πρόβλημα.
Ο σχεδιασμός των έργων είναι απολύτως σύμφωνος με τους στόχους της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και η μέθοδος δημοπράτησής τους σύμφωνη με τις αρχές που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χώρα μας.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)
Θα ήθελα να πάρω λίγο χρόνο και από τη δευτερολογία μου, γιατί αντιλαμβάνεστε, κύριε Πρόεδρε, ότι το ζήτημα είναι κομβικής σημασίας.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Προσπαθήστε να ολοκληρώσετε. Θα τα πείτε στη δευτερολογία σας, για να τα πείτε καλύτερα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Θα προσπαθήσω να ολοκληρώσω όσο πιο σύντομα γίνεται.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων υποστηρίζει έμπρακτα τα έργα έχοντας συμφωνήσει ήδη επί της αρχής στη χρηματοδότηση του πρώτου έργου ΣΔΙΤ, διαχείρισης απορριμμάτων, στη Δυτική Μακεδονία.
Τονίζω όμως, ότι σε όλες τις συμβάσεις ΣΔΙΤ ορίζεται ότι ο ανάδοχος αποπληρώνεται στη βάση λεπτομερούς μηχανισμού πληρωμών με τον οποίο αξιολογείται η ποιότητα του έργου.
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ένα βασικό κριτήριο επιλογής, το οποίο θα είναι το χαμηλότερο τέλος χρήσης που θα κληθεί να καταβάλει ο δημότης παράλληλα με την επίτευξη όλων των περιβαλλοντικών στόχων.
Επίσης, με την εφαρμογή του μοντέλου ιδιωτικής και κοινοτικής χρηματοδότησης διασφαλίζεται η απρόσκοπτη χρηματοδότηση και υλοποίηση των έργων, με περαιτέρω μείωση του κόστους για τους πολίτες.
Τέλος, οι διαγωνιστικές διαδικασίες επιτρέπουν όλες τις τεχνολογίες, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και που εγγυώνται την επίτευξη όλων των περιβαλλοντικών στόχων, προκειμένου να επιλεγεί εκείνη η τεχνολογία που προσφέρει το πιο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Θέλω, επίσης, να υπογραμμίσω ότι ο θεσμικός ρόλος και οι αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης στις διαδικασίες ΣΔΙΤ είναι απολύτως διασφαλισμένες. Τον κύριο ρόλο στη διαδικασία ανάθεσης και διαμόρφωσης των όρων της σύμβασης ΣΔΙΤ έχουν οι αναθέτουσες αρχές. Η Κεντρική Κυβέρνηση μέσω της Ειδικής Γραμματείας ΣΔΙΤ έχει αναλάβει την υποστήριξη και επικουρία των αναθετουσών αρχών στα θέματα της αρμοδιότητάς της.
Κατ’ αρχάς, προκειμένου να εξεταστεί ένα έργο διαχείρισης απορριμμάτων ως έργο ΣΔΙΤ απαιτείται να υποβληθεί στην Ειδική Γραμματεία πρόταση από τον αρμόδιο φορέα. Η επιλογή, λοιπόν, της διαδικασίας –διότι είναι επιλογή των δημοτικών και περιφερειακών αρχών της χώρας- και τα τεύχη δημοπράτησης εκδίδονται από τους αρμόδιους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης που αναλαμβάνουν και το ρόλο της αναθέτουσας αρχής. Η τελική σύμβαση υπογράφεται από τους εκπροσώπους των αρμόδιων δημοτικών ή περιφερειακών αρχών.
Ο κοινωνικός έλεγχος και η προστασία του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας και των συμφερόντων του λαού δεν περιορίζονται από τις διαδικασίες υλοποίησης των δημόσιων συμβάσεων για τη δημιουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας μέσω ΣΔΙΤ. Θα έλεγα ότι συμβαίνει το αντίθετο. (AM)
(AS)
Τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να λύνουν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και όχι να δημιουργούν νέα.
Οι προδιαγραφές όλων των έργων διαχείρισης απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ έχουν τεθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τους περιβαλλοντικούς στόχους των κοινοτικών οδηγιών, καθώς και σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων και την περιβαλλοντική διαχείριση.
Τα στερεά απόβλητα –και κλείνω- θα αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να επιτυγχάνονται προκαθορισμένοι περιβαλλοντικοί στόχοι, για να έχουμε καθαρό περιβάλλον και να είμαστε εναρμονισμένοι με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία.
Άλλωστε, η υλοποίηση μονάδων δημοτικής κομποστοποίησης, η προμήθεια εξοπλισμού διαλογής στην πηγή ή η εγκατάσταση «πράσινων» σημείων δεν θα πρέπει να γίνει μέσω δημόσιων συμβάσεων από κάποιο μικρό ή μεγάλο εργολάβο και προμηθευτή; Ειδικά στην περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που ζούμε, όπου συζητάμε για την αναγκαιότητα αναδιοργάνωσης και συμπύκνωσης του δημοσίου τομέα είναι, κατά τη γνώμη μου, άδικο και παραπλανητικό να υποσχόμαστε στους πολίτες διασφαλισμένες θέσεις εργασίας από το δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης απορριμμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, με τις προωθούμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας η χώρα μας έχει την ευκαιρία να αποκτήσει ένα νέο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, μια «πράσινη» βιομηχανία με διττό σκοπό: την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας και την αναζωπύρωση της τοπικής και εθνικής ανάπτυξης.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Κύριε Υπουργέ, παρακαλώ ολοκληρώστε. Δεν θα σας δοθεί άλλος χρόνος. Για λόγους ισονομίας έναντι των Βουλευτών, θα σας κρατήσω το χρόνο σας από τη δευτερολογία.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Εντάξει, κύριε Πρόεδρε.
Κατά την κατασκευή των έργων, τα επόμενα δύο χρόνια υπολογίζεται να δημιουργηθούν περίπου δύο χιλιάδες εξακόσιες θέσεις εργασίας, ενώ μετά την κατασκευή και στη φάση της λειτουργίας εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν πάνω από δυόμισι χιλιάδες μόνιμες νέες θέσεις εργασίας. Προβλέπεται να δημιουργηθούν επιπλέον πέντε χιλιάδες τριακόσιες θέσεις έμμεσης εργασίας στις επιχειρήσεις που θα δημιουργηθούν στο νέο αυτόν κλάδο της οικονομίας, συμβάλλοντας σημαντικά στη λύση του προβλήματος της ανεργίας.
Δεν αντιλαμβάνομαι, λοιπόν, γιατί αυτές οι θέσεις εργασίας, που θα δημιουργηθούν κατά την υλοποίηση και λειτουργία των περιβαλλοντικών υποδομών, δεν είναι επιθυμητές.
Αυτά προς το παρόν, κύριε Πρόεδρε, και θα επανέλθω αφού ακούσω τους συναδέλφους.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Θα επανέλθετε στη δευτερολογία σας με πολύ λιγότερο χρόνο.
......
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο για τη δευτερολογία σας που είναι πέντε λεπτά.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Θα προσπαθήσω να δώσω συγκεκριμένες πλέον απαντήσεις στα θέματα που τέθηκαν ξανά από κάποιους από τους συναδέλφους.
Θα κάνω μια γενική παρατήρηση. Σχετικά με το πολύ μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων -που δυστυχώς έχει την πηγή του κυρίως στην ύπαρξη του θλιβερού φαινομένου των χωματερών, το οποίο μας δίνει μια θλιβερή πρωτιά σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση- θα ήθελα να αναλογιστούμε ότι όταν ετίθεντο ζητήματα καταπολέμησης του φαινομένου τα προηγούμενα χρόνια πολλοί από τους εκπροσώπους και της τοπικής αυτοδιοίκησης και του πολιτικού κόσμου δεν πήραν, αν θέλετε, σθεναρά θέση υπέρ της δημιουργίας μιας υποδομής που θα περιόριζε αυτό το όνειδος που αφορά τις χωματερές και τη λειτουργία τους για δεκαετίες στη χώρας μας. Αυτό θα πρέπει να το αναλογιστούμε όλοι όσοι ήμασταν στο πολιτικό πεδίο, είτε μ’ αυτή μας την ιδιότητα είτε με άλλη μας ιδιότητα, τα προηγούμενα πολλά χρόνια.
Έτσι λοιπόν, βρισκόμαστε εδώ και ως Κυβέρνηση και ως Πολιτεία, γιατί είναι ένα εθνικό ζήτημα το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων και κυρίως το κλείσιμο των ΧΑΔΑ, για να μπορέσουμε να περιορίσουμε και ουσιαστικά να εξαλείψουμε το φαινόμενο, πράγμα που για μας είναι ένα στοίχημα που πρέπει να το κερδίσουμε και είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Δεν θέλω να αναφερθώ -γιατί θέλω να κάνω οικονομία του χρόνου- στις συγκεκριμένες δράσεις που αναλάβαμε ως Υπουργείο τους τελευταίους μήνες, στις οποίες περιλαμβάνεται μια σειρά δράσεων. Μάλιστα μπορώ να σας πω ότι έχουμε πάρει τα εύσημα και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα από τη συνεργασία που έχουμε με τον αρμόδιο Επίτροπο γίνεται πραγματικά αντιληπτή η τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει η Ελληνική Κυβέρνηση για να θεραπεύσει αυτό το θλιβερό φαινόμενο.
Έχω τα στοιχεία εδώ. Νομίζω ότι δεν θα αξιοποιήσω τον χρόνο για να σας πω με πόσο μεγάλους ρυθμούς έχουμε τρέξει τον τελευταίο καιρό και τι δράσεις έχουμε κάνει, από τη δημιουργία της Διυπουργικής, την ενίσχυση της Διυπουργικής με τον κ. Βιρβιδάκη, ο οποίος έχει πλέον την ευθύνη και για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε σχέση με το ΕΣΠΑ, μέχρι τις επιστολές που έχουμε στείλει στους εκπροσώπους των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, τις υπουργικές αποφάσεις που έχουμε λάβει για να μπορέσουμε πυροσβεστικά να λύσουμε συγκεκριμένα θέματα όσον αφορά τη μεταφορά των απορριμμάτων, τη μεταφορά των κονδυλίων 70 εκατομμυρίων ευρώ -ήταν η πρώτη κίνηση που έκανα ουσιαστικά όταν ανέλαβα στο Υπουργείο αυτό- μέσω του ΕΣΠΑ, για να μεταφερθούν στον Άξονα 4 που αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, και μια σειρά δράσεων, για να τρέξουμε και να λύσουμε αποτελεσματικά αυτό το μεγάλο πρόβλημα που είναι σύνθετο, θέλει τη συνεργασία πολλών φορέων, τη συνειδητοποίηση του κυρίαρχου ρόλου που έχουν οι εκπρόσωποι των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των οποίων η συνεργασία είναι πολύ σημαντική.
Θα αναφερθώ, όμως, σε κάποια συγκεκριμένα θέματα.
Αναφέρθηκα προηγουμένως στο Νέο Εθνικό Σχεδιασμό. Ναι! Μπορώ να σας πω και τώρα ότι όταν ο Νέος Εθνικός Σχεδιασμός θα τεθεί σε διαβούλευση, θα στείλουμε πρόσκληση -και προσωπικά και εγώ- σε όλα τα κόμματα να συμμετάσχουν στη διαβούλευση αυτή, ακριβώς για να μπορέσουμε να πάρουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε από όλους τους φορείς του πολιτικού πεδίου.
Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να εκτιμηθεί. Θα τεθεί σε διαβούλευση, πέραν του γεγονότος ότι οι φορείς βεβαίως εμπλέκονται μέσα στη διαβούλευση αυτή. Θα αναλάβω μια πρωτοβουλία εγώ ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης στο Υπουργείο Περιβάλλοντος να αποστείλω πρόσκληση και στα κόμματα για να συμμετέχουν και να μπορέσουν να τοποθετηθούν πάνω στο ζήτημα αυτό.
Σε σχέση με το ζήτημα της κρίσιμης ύλης που αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων μέσα στο ΣΔΙΤ, θα ήθελα να πω ότι το αντικείμενο της διαχείρισης των απορριμμάτων μέσα από τη διαδικασία του ΣΔΙΤ είναι το υπολειμματικό ανακυκλώσιμο.
Γίνεται η ανακύκλωση μέχρι εκεί και δεν συμπεριλαμβάνονται τα ανακυκλώσιμα υλικά στη διαχείριση. Άρα, προηγείται μία μεγάλη πορεία σε σχέση με την ανακύκλωση μέχρι να πάνε και να γίνει η διαχείριση των απορριμμάτων μέσα από την ολοκληρωμένη διαδικασία αυτού του project.
Σε σχέση με το Γραμματικό, η χωροθέτηση του ΧΥΤΥ Γραμματικού έχει ήδη κριθεί σε τεχνικό, επιστημονικό και νομικό επίπεδο σε ανώτατο βαθμό. Έχει μελετηθεί εξαντλητικά. Υπάρχουν γνωμοδοτήσεις πανεπιστημίων, απαντήσεις σε όλα τα τεχνικά θέματα και αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που την επικυρώνουν.
Βεβαίως και αντιμετωπίζουμε τα όποια τεχνικής φύσεως θέματα με συνεχείς ελέγχους των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και των υπηρεσιών και σε συνεργασία με τις τεχνικές υπηρεσίες της περιφέρειας, όπου υπάρχει περιθώριο να επιλυθούν σε μεταγενέστερα στάδια. Θα είμαστε αυστηροί και ιδιαίτερα απειλητικοί στην τήρηση των υπαρχόντων περιβαλλοντικών όρων.
Άλλωστε, κατά τη γνώμη μου, η ακύρωση του έργου σημαίνει και τεράστιες, ασύμμετρες επιπτώσεις στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο της περιοχής. Και όποιος σκέπτεται κάτι τέτοιο, θα πρέπει να σκεφθεί και αυτή τη θεμελιώδη παράμετρο.
Επίσης, κατά τη γνώμη μου, υπάρχει μία παρανόηση. Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ανταποδοτική υπηρεσία. Και σήμερα πληρώνουν οι πολίτες. Δεν υπάρχει δωρεάν υπηρεσία. Εκτός αν θέλουμε να πούμε να μην πληρώνει τίποτα ο πολίτης, οπότε δεν κάνουμε καμία διαδικασία διαχείρισης και τα πετάμε όλα και πάμε σε εποχές τις οποίες δεν θέλουμε να τις αναλογιστούμε.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΡΟΥΜΠΛΗΣ: Πόσο θα πληρώσει;
ΛΙΤΣΑ ΑΜΜΑΝΑΤΙΔΟΥ-ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ: Να πληρώσει γι’ αυτό που πουλάτε;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Άρα, πρέπει να καταλάβουμε ότι αναλόγως της αναβάθμισης, η κοστολόγηση και η τιμολόγηση είναι ευρέως συνυφασμένες με την ποιότητα της παροχής των υπηρεσιών. Θα πρέπει να είμαστε καθαροί σ' αυτό, για να μην ξεγελάμε τους πολίτες και πιστέψει κάποιος ότι μπορεί να έχουμε ένα καλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών στο κομμάτι της διαχείρισης των απορριμμάτων και παράλληλα αυτό να σημαίνει ότι δεν πληρώνουμε και τίποτα. Η καλή υπηρεσία, η καλή ποιότητα, αναγκαστικά συμβαδίζει και συνδέεται άμεσα με την κοστολόγηση. Αυτό είναι μία λογική σκέψη που θα πρέπει να υπάρχει σε όλους όσοι μιλάνε για το ζήτημα των απορριμμάτων.
Γι’ αυτό, τονίζω, ότι είναι σημαντικό οι νέοι ΠΕΣΔΑ να περιλαμβάνουν ολοκληρωμένη προσέγγιση στην κοστολόγηση υπηρεσιών διαχείρισης, προκειμένου ο πολίτης να αντιληφθεί πόσο πληρώνει γι’ αυτές. Πρέπει να είναι ξεκάθαρο στον πολίτη.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να πάρω και το χρόνο της τριτολογίας μου.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Καλώς. Θα σας δώσω τρία λεπτά από την τριτολογία σας.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Ευχαριστώ πολύ.
Στο διαγωνισμό της Δυτικής Μακεδονίας η ποσότητα προς επεξεργασία είναι μικρότερη από την παραγόμενη, διότι ακριβώς έχουν αφαιρεθεί τα ανακυκλώσιμα, ενενήντα χιλιάδες τόνοι σε σχέση με εκατόν πενήντα χιλιάδες. Άλλωστε, να σημειώσω ότι εδώ και χρόνια στη Δυτική Μακεδονία λειτουργεί ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή τεσσάρων ρευμάτων και συζητά για διαχωρισμό και των βιοαποβλήτων.
Σε σχέση με τους ΣΜΑ δεν θέλω να αναφερθώ. Αναφέρθηκε και υπάρχει θέμα στη δική μου περιοχή. Σε όλη τη βιβλιογραφία, στην εθνική νομοθεσία, στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, παντού αναφέρονται οι Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων ως περιβαλλοντικά, κατά κύριο λόγο, έργα.
ΛΙΤΣΑ ΑΜΜΑΝΑΤΙΔΟΥ-ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ: Δεν είμαστε αντίθετοι σ' αυτό...
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ: Ο Κανονισμός ισχύει και για το δημοκρατικό κόμμα...
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Παρακαλώ! Ζητήσατε πριν από λίγο εφαρμογή του Κανονισμού και τον παραβιάζετε.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Όπου λειτουργούν ΣΜΑ –και σήμερα, στην Ελλάδα λειτουργούν σαράντα ΣΜΑ και άλλοι δέκα είναι ολοκληρωμένοι και τίθενται σταδιακά σε λειτουργία- κανένας ΣΜΑ δεν έχει δημιουργήσει κανένα απολύτως πρόβλημα.
Θα ήθελα να διευκρινίσω επίσης, ότι οι παρατηρήσεις που περιλαμβάνονται στην Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου απευθύνονται προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που εγκρίνει τη χρηματοδότηση μέσω των διαρθρωτικών ταμείων δράσεων διαχείρισης αποβλήτων και όχι στα επιμέρους κράτη-μέλη, που είναι δικαιούχοι της επιδότησης. Δεν πρόκειται για έκθεση-κόλαφο. Γιατί το έχω διαβάσει και αυτό. Τα κράτη-μέλη δεν καλούνται να πάρουν θέση ή να υιοθετήσουν συστάσεις και δεν πρέπει να ληφθούν μέτρα ή όροι για να αποτραπεί κάποιος κίνδυνος. Πρόκειται, πράγματι, για ένα χρήσιμο και ενδιαφέρον κείμενο που αποσκοπεί στο να αξιολογήσει μακροσκοπικά και δειγματοληπτικά την προστιθέμενη αξία των επενδύσεων των διαρθρωτικών ταμείων της περιόδου 2000-2006 σε σχέση με την εφαρμογή των Κοινοτικών Οδηγιών, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξάγει βασικά συμπεράσματα σε σχέση με το πώς τα διαρθρωτικά ταμεία έχουν συμβάλει στην εφαρμογή της πολιτικής της και να προσαρμόσει σχετικώς τις απαιτήσεις της κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Σε ό,τι αφορά το θέμα των εισαγωγών αστικών αποβλήτων, ενημερώνω ότι δεν έχουν εγκριθεί μέχρι σήμερα εισαγωγές αστικών αποβλήτων στη χώρα μας, παρ’ ότι υπήρξε σχετικό αίτημα. Προκειμένου να γίνει διαπεριφερειακή μεταφορά αστικών αποβλήτων προς μονάδες επεξεργασίας, θα πρέπει να προβλέπεται στους ΠΕΣΔΑ όλων των εμπλεκόμενων περιφερειών ή σε άλλη κανονιστική πράξη. Ειδικότερα, στα δρομολογημένα έργα ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων δεν προβλέπεται εισαγωγή ή διαπεριφερειακή μεταφορά απορριμμάτων.
Τέλος, το κυμαινόμενο επίπεδο στην παραγωγή μελετών περιβαλλοντικών έργων αποτελεί πραγματικά θέμα το οποίο χρήζει ευρύτερης και πολύ αναλυτικής συζήτησης. Κατά τη γνώμη μου εκφεύγει της σημερινής κουβέντας και ατζέντας και αποτελεί άλλωστε αρμοδιότητα του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, του οποίου εκπρόσωπος δεν βρίσκεται εδώ σήμερα.
Στο ΥΠΕΚΑ εισπράττουμε τα αποτελέσματα της ποιότητας των μελετών αυτών, είτε ως μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατατίθενται από τους φορείς προς αδειοδότηση είτε ως σχεδιασμοί διαχείρισης αποβλήτων είτε ως έργα, τα οποία κατασκευάζονται ως αποτέλεσμα των εν λόγω περιβαλλοντικών και τεχνικών μελετών και ελέγχονται από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος.
Δεν είναι λίγες οι φορές –το γνωρίζουν πολύ καλά οι συνάδελφοι- που το ΥΠΕΚΑ έχει βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να είναι καταγγέλλων και καταγγελλόμενος, μια παραδοξότητα, λόγω αμφισβήτησης μελετητικών επιλογών οι οποίες παραλήφθηκαν από τους αρμόδιους φορείς και υποβλήθηκαν στις υπηρεσίες μας για αδειοδότηση.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της ποιότητας των μελετών περιβαλλοντικών έργων οι οποίες έχουν οδηγήσει σε κάποιες περιπτώσεις σε προβληματικά έργα, θα σχολίαζα κατ’ αρχάς ότι στο πλαίσιο σχεδιασμού και παραγωγής τεχνικών έργων, είτε αυτά είναι περιβαλλοντικά είτε όχι, μπορεί να υπάρξουν πράγματι αστοχίες, όπως για παράδειγμα ο ΧΥΤΑ Δυτικής Σάμου, και όπου πρέπει να εφαρμόζονται οι κείμενες διαδικασίες διοικητικών και λοιπών κυρώσεων, παράλληλα με σχεδιασμό αποκατάστασης των βλαβών, εφόσον είναι εφικτό. Τα παραδείγματα, όμως, τα οποία αναφέρθηκαν δεν αφορούν όλα σε περίπτωση τεχνικής αστοχίας.
Κλείνω με την περίπτωση της Ζακύνθου. Είναι γνωστή, την έχουμε συζητήσει μέσα στην Αίθουσα αναλυτικά και εξαντλητικά. Πρόκειται για έναν από τους πρώτους ΧΥΤΑ που κατασκευάστηκαν στη χώρα σε θέση που -με μεταγενέστερο Προεδρικό Διάταγμα- εντάχθηκε σε προστατευόμενη περιοχή, αυτή του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ζακύνθου. Τα προβλήματα ξεκίνησαν από την προβληματική λειτουργία και τον κορεσμό του ΧΥΤΑ, τα οποία συνεχίζονται μέχρι σήμερα, με κάποιες ίσως προσπάθειες βελτίωσης.
Το ΥΠΕΚΑ έχει υποστηρίξει ότι η προώθηση της νέας εγκατάστασης ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων είναι η μόνη οριστική λύση στο πρόβλημα. Ομοίως, έχουμε συζητήσει για το ΧΥΤΑ Μαυροράχης, για τον οποίο προσωπικά –επειδή γνωρίζω από κοντά την περιοχή και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι τοπικές αρχές- επιτρέψτε μου να αμφισβητήσω τις μεγαλοστομίες για τοξικά απόβλητα που οδεύουν στην Κορώνεια.
Παρατηρήθηκε τοπική δυσλειτουργία, η οποία αναφέρθηκε στις τοπικές αρμόδιες αρχές, διενεργήθηκαν έλεγχοι, επιβλήθηκαν κυρώσεις, έγινε αποκατάσταση των βλαβών.
Συνεπώς, πρέπει να εξετάζουμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
...............
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Ευχαριστούμε.
Κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο για ένα λεπτό, επειδή ετέθησαν δύο ερωτήματα. Παρακαλώ να απαντήσετε μόνο στα ερωτήματα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ (Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής): Δεν θα χρειαστώ παραπάνω, κύριε Πρόεδρε. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
Πρώτον, κύριε συνάδελφε, να διαχωρίσω το ζήτημα του ανταγωνιστικού διαλόγου, που είναι ένα μέρος το οποίο προβλέπεται -αυτό προβλέπεται να γίνεται μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και των αναδόχων, που είναι ένα εντελώς διαφορετικό κομμάτι, το οποίο με αυτόν τον τρόπο προβλέπεται να γίνει, σύμφωνα με τη νομοθεσία- από το Νέο Εθνικό Σχεδιασμό που είναι ένα άλλο κομμάτι διαβούλευσης, ένα άλλο κομμάτι, αν θέλετε, σχεδιασμού, μια άλλη διαδικασία.
Το λέω και το ξεχωρίζω για να μη μπερδευτούμε. Εκεί, ναι, εμείς έχουμε τοποθετηθεί και ανταποκριθήκαμε στην τοποθέτησή σας, στην πρωτολογία σας, αγαπητέ Κοινοβουλευτικέ Εκπρόσωπε του ΣΥΡΙΖΑ, και είπαμε ότι θα συμμετάσχουν όλα τα κόμματα όταν βγει σε διαβούλευση ο Νέος Εθνικός Σχεδιασμός.
Κλείνοντας να πω ότι έχουμε πραγματικά πολλά να κάνουμε και να προωθήσουμε σε σχέση με την αειφόρο διαχείριση. Κατά την άποψή μας, απαιτείται ολοκληρωμένη στρατηγική, αναλυτικός σχεδιασμός, συστηματική εφαρμογή και παρακολούθηση, καινοτόμα προσέγγιση όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων. Θα πρέπει να μετατραπεί αυτή η διαχείριση σε ασφαλή διαχείριση πόρων και να μη γίνεται αντιληπτή -όπως συμβαίνει τώρα- ως περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Αυτό προσπαθούμε σαν Κυβέρνηση να «τρέξουμε» με την εφαρμογή του σχεδίου για τη δράση και την εξάλειψη των ΧΑΔΑ, τον προγραμματισμό των δράσεων προσαρμογής και εφαρμογής της Οδηγίας - πλαίσιο, με την προώθηση των υποδομών που απαιτούνται για την επίτευξη βασικών περιβαλλοντικών στόχων, όπως είναι οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, η ενεργός συμμετοχή των πολιτών είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του οποιουδήποτε συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων, ξεκινώντας από πολιτικές μείωσης της παραγόμενης ποσότητας των απορριμμάτων και καταλήγοντας στη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης.
Η εμπειρία μας δείχνει ότι όπου οι τοπικές κοινωνίες και αρχές προχώρησαν με ωριμότητα, σχέδιο και σύστημα, τα αποτελέσματα είναι θετικά και δείχνουν το δρόμο.
Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Τραγάκης): Ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου